روستای نظرآقا-نظرآقا سلام

در روستای ما نظــــــــــــــــرآقا امسال فصل گرد افشانی (بو دادن) از اوایل اسفند ماه آغاز شده است

و از پیر و جوان گرفته تمام افراد مشغول گرد افشانی (بو دادن) نخلـــــــــــــــــــها هستند

مرحله گرده‏افشاني از جمله مهمترین و حساس‏ترين عملیات به‌ زراعی خرما است كه نقش بسيار مهمي هم در تولید میوه و هم در بهبود كميت و كيفيت آن دارد. نخل خرما گياهي دو پايه است و گلهاي نر و ماده آن به صورت جداگانه روي پايه‏هاي متفاوت تولید می‌شوند. معمولا پس از ظهور غلافهای نر و ماده و آغاز شکافتگی غلاف‌های ماده، عملیات گرده‌افشانی آغاز می‌گردد. عوامل مختلفی بر زمان ظهور گل‌آذینهای نر و ماده مؤثرند که از جمله آنها می‌توان به شرائط آب و هوائي، نوع رقم و علميات به‌زراعي نخلستان اشاره نمود

بو دادن به دو صورت انجام می گیرد یکی گرده افشانی و یکی دیگر گذاشتن غلافهای نر در وسط غلاف های ماده هست

مشاهده ی اجزاء نخل به زبان محاوره (گویش محلی)

-------------------------------------------------------------------------------------

 تمام اجزاء آن از قبیل : پهک-خارک-رطب-خرما-کنگا-هسته-کوتک-تاره-تاپ-پنگ-رساله-دارپنگ-لیف-پیش-گرد-پاگرد-غاپ-خارسله-مخ -دمیت-مخ کش-وغیره همه مورد استفاده قرارمیگیرد وهیچ گونه ضایعات ندارد .

هرچند بسیاری از خوانندگان گرامی بااصطلاحات فوق آشنایی دارند شاید برای  بعضیها جالب وجدید باشد اینک برای آگاهی علاقه مندان مختصرا توضیح  میدهم  ثمر ومشتقات نخل  بقرار ذیل است :

----------------------------------------------

پدیس (پهک)"خلالو(خارکی که سبز وکال بوده قبل از اینکه هسته اش سفت شود  وجای گرمی  نگه داشته اند  نرم وتیره گشته   وقابل خوردن باشد  پودیس وبعربی داموچ میگویند

-----------------------------------------------

خلالو : (خارک سبز کال و نارس)    

-----------------------------------------------  

خارک:  (ثمرنخل رسیده ورنگ گرفته بوسیله پنگ  چون خوشه ای آویزان است و معمولا قرمز ویا زرد میشود .  )  

-----------------------------------------------

دمباز : به خارک رسیده سرخ یا زرد قبل از اینکه كاملا رطب بشود يعني دونیم شده  قسمت بالا خارك وپائين آن رطب وخوشمزه است دمباز میگویند

-----------------------------------------------

رطب :  ثمرتازه نخل است  لذیذ گوشتی وکاملارسیده دارای هسته ای سخت وپوستی نازک   وطمش بسیار شیرین بشکل خوشه ای بزرگ از شاخه آویزان میگردد . )  

-----------------------------------------------

خرما : ( ازمرحله رطب گذشته برای مصرف دیرترونگهداری طولانی بسته بندی میکنند  

-----------------------------------------------

کنگا :  (خرمای خشک وپزمرده شده به حیوانات بجا ی علوفه  مصرف میگردد )

-----------------------------------------------

هسته اسک  ( نوی  ) : ( بذرخرما هسته سختی است پشت آن صاف طرف دیگرآن دارای شیارمیباشد هنگام کاشتن از جهت شیارش جوانه میزند)

-----------------------------------------------

قطمیر :  (  بکسرقاف و میم  ) پوست بسیار نازکی است که  بین خرما وهسته آن قرار دارد در قرآن کنایه از چیز کم  واندک وبی مقدار یاد شده است .

-----------------------------------------------

کوتک یا کتک : بعربی محلی عنگاف میگویند ( کلاهک کوچکی است که برسرهسته خرما ورطب قراردارد  ومیوه خرما رابه پنگ متصل نموده )

-----------------------------------------------

تاره  یاطلع  شکوفه  : ( غلافی است که اصل ثمرنخل شکوفه نر وماده در درونش جای گرفته موقع لقاح از گرد نر که در تاره است و بعربی نبات میگویند به ثمرتازه شکفته شده ماده میزنند واین عمل را بو دادن نخل ویا لقاح میگویند  گرد تاره نخل نر میتوان بیش از یکسال نگهداری وذخیره نموده وبا آن بعضی از نخلهای زودرس وپبشو را بو دهند .

-----------------------------------------------

تاپ :   (  قبل ازابتدای گرد قسمت پهنی است که بین الیاف به تنه نخل  چسپیده  بعربی کرب بفتح کاف وهمز راء وبفارسی تاپ میگویند  )

-----------------------------------------------

پنگ : ( بفتح پ وسکون نون بمعنی خوشه بزرگ خرما است که از چند خوشه کوچک تشکیل یافته  بعربی عد گ وعذگ بکسر ع ودال  میگویند )

-----------------------------------------------

رساله : ( خوشه کوچک خارک  تعداد زیادی از رسا له  یا خوشه کوچک  پنگ تشکیل میدهند  بعربی شمروخ میگویند ) دار پنگ  : ( در قرآن کریم دررابطه با هلال اول ماه دار پنگ عرجون قدیم معرفی شده است والقمر قدرناه منازل حتی عاد کلعرجون القدیم  سوره مبارکه یس آیه 39 )

-----------------------------------------------

 لییف :  ( پریچه الیاف اطراف تنگ نخل وبین تاپها چسپیده به تنه نخل ازآن اشیا’صنعتي بند وغيره  درست می کنند .

-----------------------------------------------

پیش دل نخل :  به برگها ئیکه دربالاترین سر نخل روئیده پیش دل نخل وبعربی محلی گلب ( قلب ) میگویند.برای اشیاء ظریف از قبیل باد بزن وسبد  وسپک ودگر کارهای دستی بکار میبرند .

-----------------------------------------------

پیش :  ( برگ درخت خرما که در اطراف گرد میباشد  بعربی خوص میگویند)

-----------------------------------------------

گرد :  ( چوب بلند درخت خرما که در اطراف آن پیش ( برگ ) درخت خرما قرار دارد بعربی جرید میگویند 

-----------------------------------------------       

پاگرد : ( قسمت بین تاپ وگرد که از گرد پهنتر  واز تاپ باریکتر میباشد پاگرد و بعربی گافود میگویند )

-----------------------------------------------

غاپ : پنیر ومغز نخل است درسر نخل یا فسیل بین تاپها والیاف قرار دارد مانند پنیر سفید شیرین خوشمزه ومقوی میباشد  برای مداوای یرقان بسیارمفید است ازنخل بزرگ ورشید بین ده تا بیست کیلوغاپ بدست می آید  بعربی محلی حیب میگویند.

-----------------------------------------------

خارسله : خارتیز وبلندی است که برای حفاظت میوه نخل دور تادور پنگ احاطه کرده یکی ازکاربردهای آن پس از در آوردن غاپ  یک عدد یا بیشتر به غاپ فرو میبرند که تلخ نشود

-----------------------------------------------

مخ : ( درخت خرما )  بسیاری از مردم به نخل مخ میگویند

-----------------------------------------------

دمیت یا فسیل  :  نها لیکه از ریشه درزمین به تنه نخل چسپیده د میت میگویند .

-----------------------------------------------

مخ کش : زاده ای است که بالاتراز زمین از تنه نخل میروید وبه نخل چسپیده  مانند علف هرزه از رشد ونمونخل جلوگیری میکند باغبا ن آنرا از نخل جدا کرده ازشاخ وبرگ وپنیرش استفاده میکند .

-----------------------------------------------